معرفی ژانر تاریخی
ژانر تاریخی گونه‌ای ادبی است که در آن داستان در فضایی مرتبط با رویدادها و زمان‌های گذشته اتفاق می‌افتد و به آداب، شرایط اجتماعی و سایر جزئیات آن دوره توجه می‌شود. این شکل از روایت داستانی تاریخ را بازسازی می‌کند. در این نوع، داستانی که بر اساس وقایع و دوره‌های تاریخی نوشته می‌شود، هم شخصیت‌های تاریخی و هم شخصیت‌های خیالی می‌توانند حضور داشته باشند، اما این به آن معنا نیست که هر آنچه در رمان تاریخی می‌آید، کاملاً معتبر است؛ زیرا برای نویسندۀ رمان تاریخی، تاریخ ابزار داستان‌سرایی می‌شود.
ژانر تاریخی، در آثار ادبی، بیشتر فرهنگ‌ها ریشه دارد. جایی که تاریخ و داستان با هم ترکیب می‌شدند مثلاً در ادبیات یونان باستان و روم و در مشرق‌زمین ریشه این ژانر را در افسانه‌ها و اسطوره‌ها و داستان‌های عامیانه می‌توان یافت اما داستان تاریخی به‌عنوان یک ژانر ادبی، با انتشار آثار سر والتر اسکات در اوایل قرن نوزدهم و معاصران دیگرش مانند آنوره دو بالزاک فرانسوی، جیمز فنیمور کوپر آمریکایی و بعدها لئو تولستوی روسی آغاز شد و تا به امروز ادامه پیدا کرده است.
انواع رمان ژانر تاریخی
رمان‌های تاریخی معمولاً سه دسته‌اند:
۱. دوره‌ای نسبتاً طولانی از روزگار گذشته به‌قصد توصیف تاریخ و جامعه در دل داستان، عرضه می‌شود.
۲. داستان‌هایی با محوریت زندگی اشخاص تاریخی که در مرکز این روایت‌ها دلاوران، قهرمانان ملی، شخصیت‌های عملی-فرهنگی و احیاناً مذهبی قرار دارند.
۳. یک حادثۀ تاریخی مهم ساختمان داستانی اثر را شکل می‌دهد.
بسیاری از رمان‌های تاریخی اولیه نقش مهمی در افزایش علاقه مردم اروپا به تاریخ قرون‌وسطی ایفاء کردند. همچنین این رمان‌ها در برانگیختن احساسات ملی و ناسیونالیسم در اروپا نقش مهمی داشتند.
رمان تاریخی در ایران
این نوع از رمان در دورۀ قاجار با ترجمۀ آثار الکساندر دوما و جرجی زیدان وارد ادبیات فارسی شد و قدمتی صدساله دارد. «شمس و طُغرا»، «عشق و سلطنت»، «داستان باستان» و «دام‌گستران» اولین رمان‌های تاریخی ایرانی‌اند که در فاصلۀ بین سال‌های ۱۲۸۴ تا ۱۳۰۰ نوشته شده‌اند
